Ύπνωση και Υπνοθεραπεία:
Σύγχρονες Αντιλήψεις και Θεωρήσεις

Στη σύγχρονη υπνοθεραπεία, αναγνωρίζεται ότι η μόνη «δύναμη» μέσω της οποίας μπορούν να γίνουν επιθυμητές αλλαγές μέσα σ’ ένα θεραπευτικό πλαίσιο, βρίσκεται στον υποσυνείδητο νου του πελάτη. Αυτή η δύναμη μπορεί να ενεργοποιηθεί και να χρησιμοποιηθεί από τον πελάτη με προσεκτική καθοδήγηση από έναν κατάλληλα εκπαιδευμένο θεραπευτή. Μέσα στο θεραπευτικό πλαίσιο, ο θεραπευτής και ο πελάτης παίζουν διαφορετικούς ρόλους, οι οποίοι όμως είναι το ίδιο σημαντικοί για την επίτευξη των επιθυμητών αποτελεσμάτων. Στη σύγχρονη υπνοθεραπεία, όπως και στις περισσότερες άλλες σύγχρονες ψυχοθεραπείες, η θεραπευτική σχέση, η συνεργασία και η συμμαχία μεταξύ θεραπευτή και πελάτη, θεωρούνται ως οι κύριοι παράγοντες μιας επιτυχημένης θεραπείας. Απότερος στόχος είναι η πλήρη ανεξαρτητοποίηση και αυτοδυναμία του πελάτη.

Για πολλά χρόνια θεωρείτο ότι ο πιο σημαντικός παράγοντας στην υπνοθεραπεία, ήταν η ικανότητα και η δύναμη του θεραπευτή να «υποβάλει» τα θεραπευτικά αποτελέσματα στον πελάτη. Αργότερα, η αντίληψη αυτή αντικαταστάθηκε από την πεποίθηση ότι ο κυριότερος παράγοντας μιας επιτυχημένης υπνοθεραπείας ήταν η ικανότητα του πελάτη να μπαίνει στην κατάσταση ύπνωσης. Η επίσης εσφαλμένη αυτή αντίληψη, επικρατεί σε κάποιο βαθμό ακόμη και στις μέρες μας. Η νέα αντίληψη η οποία βασίζεται σε πολλά χρόνια κλινικής έρευνας, είναι ότι η υπνοθεραπεία όπως και όλες οι άλλες ψυχοθεραπείες, εξαρτώνται από τη συνεργασία και τις συνδυασμένες προσπάθειες του θεραπευτή και του πελάτη.

Στη σύγχρονη υπνοθεραπεία, η κατάσταση ύπνωσης θεωρείται ένα φυσικό, συνηθισμένο και καθημερινό φαινόμενο και όχι μία τεχνητή κατάσταση στην οποία μπαίνει το άτομο αποκλειστικά μέσω ειδικών τεχνικών. Είναι όμως ένα φαινόμενο το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί θεραπευτικά με μεγάλη αποτελεσματικότητα. Μια άλλη λανθασμένη αντίληψη της παραδοσιακής ύπνωσης, η οποία εξακολουθεί να έχει μεγάλη διάδοση και επίδραση ακόμη και στις μέρες μας, είναι ότι οι όποιες αλλαγές προκύπτουν από τη θεραπεία μέσω ύπνωσης είναι ολοκληρωτικά τα αποτελέσματα της κατάλληλης υποβολής. Η λογική αυτής της αντίληψης είναι ότι εφόσον το άτομο μπαίνει στην κατάσταση υπνωτικής έκστασης και παρουσιάζει όλων των ειδών τα υπνωτικά φαινόμενα μέσω υποβολής, εξυπακούεται ότι με τον ίδιο τρόπο και τα θεραπευτικά αποτελέσματα στην ουσία παράγονται μέσω υποβολής.

[/fusion_builder_column]

Πρόσφατες κλινικές έρευνες έχουν δείξει πέρα από κάθε αμφιβολία ότι αντίθετα με αυτή την τόσο διαδεδομένη πεποίθηση, οι υπνωτικές υποβολές δεν προσθέτουν στον πελάτη κάτι που δεν είναι ήδη μέσα του. Δηλαδή, δεν προστίθενται κατά την ύπνωση στοιχεία τα οποία δεν περιέχονται ήδη στα βιώματα και τις εμπειρίες του πελάτη. Είναι γεγονός ότι κατά την ύπνωση το άτομο βιώνει τον εαυτό του και την πραγματικότητα του με διαφορετικό τρόπο από αυτόν τον οποίο χρησιμοποιεί κατά την εγρήγορση και οι παροτρύνσεις του θεραπευτή μπορεί να τον οδηγήσουν να βιώσει συγκεκριμένες εμπειρίες, συναισθήματα κτλ. Αυτές οι εμπειρίες και τα συναισθήματα όμως περιέχονται μέσα στα πλαίσια της ήδη υπάρχουσας προσωπικής του γνώσης και εμπειρίας και δεν δημιουργούνται εκείνη τη στιγμή μέσω των υποβολών του θεραπευτή. Ο θεραπευτής μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο έκφρασης αυτών των εμπειριών και συναισθημάτων, αλλά όχι το περιεχόμενό τους ή την ουσία τους. Η κατάσταση υπνωτικής έκστασης αλλάζει τη συμπεριφορά του πελάτη, οι αλλαγές αυτές όμως προέρχονται από τις υποσυνείδητες γνώσεις και ικανότητες του πελάτη και όχι από τον θεραπευτή. Η υπνωτική έκσταση είναι μια ειδική ψυχολογική κατάσταση η οποία επιτρέπει στον πελάτη να γνωρίσει καλύτερα και εις βάθος τον εαυτό του, να κάνει νέους συνειρμούς και να αναδιοργανώσει τις ιδέες του και τις πεποιθήσεις του, να δει τον εαυτό του και την πραγματικότητά του από μια νέα οπτική γωνία και, γενικά, να χρησιμοποιήσει τις ψυχικές του δυνατότητες για να εκφράσει τον εαυτό του όσο το δυνατόν πιο ικανοποιητικά και αυθεντικά.

[/fusion_builder_column]

Η θεωρία ότι στην ουσία τα πάντα είναι υποβολή, βασίζεται στην αντίληψη ότι ότιδήποτε συμβαίνει κατά την ύπνωση, οποιοδήποτε αποτέλεσμα, οφείλεται στις ιδέες που «υποβάλλει» ο θεραπευτής στον πελάτη. Αυτό υπονοεί ότι ο θεραπευτής κατέχει κάποιο είδος θαυματουργής ή υπερφυσικής δύναμης που του επιτρέπει να υποβάλλει και να επιβάλλει θεραπευτικές αλλαγές σε έναν άλλο άνθρωπο. Αυτό φυσικά είναι πλάνη. Οι κατάλληλα δομημένες παροτρύνσεις του έμπειρου θεραπευτή είναι εκείνες που κινητοποιούν και δραστηριοποιούν τις εσωτερικές δυνάμεις και τις πηγές γνώσης του πελάτη, με αποτέλεσμα μια εσωτερική επανασύνθεση των αντιλήψεων, των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς του. Η εσωτερική αυτή επανασύνθεση επιτυγχάνεται από τον πελάτη και όχι από τον θεραπευτή. Είναι αλήθεια ότι υπάρχει η δυνατότητα να αλλαχθεί μια συγκεκριμένη συμπεριφορά μέσω άμεσης υπνωτικής υποβολής. Η αλλαγή αυτή όμως είναι απλά μια ανταπόκριση στην υποβολή, είναι επιφανειακή και προσωρινή και δεν αποτελεί θεραπεία του πραγματικού προβλήματος του πελάτη. Λειτουργεί περίπου όπως και τα περισσότερα ψυχοφάρμακα, τα οποία απλά μπλοκάρουν τον δίαυλο ή τους διαύλους εκδήλωσης του προβλήματος, δηλαδή τα εξωτερικά συμπτώματα. Είναι γεγονός ότι οποιοδήποτε σύμπτωμα μπορεί να μπλοκαριστεί προσωρινά μέσω υπνωτικής υποβολής, όμως το σύμπτωμα θα επανέλθει όταν με την πάροδο του χρόνου η υποβολή χάσει την ισχύ της, ή το βαθύτερο πρόβλημα που προκαλεί το σύμπτωμα θα βρει κάποιο νέο τρόπο να εκδηλωθεί, δηλαδή ένα νέο σύμπτωμα.

 

[/fusion_builder_column]

Άλλες Παρανοήσεις

Αυτή η παρανόηση και πάλι βασίζεται στην εσφαλμένη αντίληψη ότι ότι ο υπνοθεραπευτής ελέγχει τη θέληση του ατόμου που βρίκεται σε κατάσταση ύπνωσης και ότι άπαξ και κάποιος “υποκύψει στη δύναμη” του υπνοθεραπευτή θα βρίσκεται για πάντα στο έλεός του. Aυτό αποτελεί μία τεράστια ανακρίβεια, δεδομένου ότι όπως αναφέρθηκε παραπάνω η διαδικασία ύπνωσης είναι μια αλληλεπίδραση μεταξύ του θεραπευόμενου και του θεπραπευτή που βασίζεται στην αμοιβαία συνεργασία και απόκριση, προκειμένου να επιτευχθεί κάποιο επιθυμητό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Αν ο πελάτης επιλέξει να μην μπει σε ύπνωση για οποιοδήποτε λόγο, τότε δεν θα μπει.

Ο κλινικός υπνοθεραπευτής προσφέρει εντελώς καλοπροαίρετες υποβολές τις οποίες ο πελάτης μπορεί να επιλέξει ελεύθερα είτε να αποδεχθεί είτε να απορρίψει. Στη βιοθυμική υπνοθεραπεία μάλιστα αποφεύγουμε τη χρήση υποβολών, ακόμα και καλοπροαίρετων. Ανταυτού δίνουμε προτροπές στο υποσυνείδητο ώστε ο πυρηνικός εαυτός να κάνει τις αλλαγές που χρειάζεται με τον πιο κατάλληλο τρόπο που αυτός ξέρει. Επιπλέον, για κάθε θεραπευτική αλλαγή – όπως για παράδειγμα η απελευθέρωση δυσάρεστων αναχρονιστικών συναισθημάτων – ζητάμε πάντοτε την άδεια του υποσυνείδητου και προχωράμε μόνο όταν ο εαυτός δηλώνει έτοιμος.

Αυτή η παρανόηση είναι ένας από τους πιο κοινούς λόγους που μπορεί να εγείρουν το φόβο των ανθρώπων σχετικά με την ύπνωση. Η διαδικασία της τυπικής (π.χ. δομημένης) υπνωτικής επαγωγής είναι μία διαδικασία απορρόφησης κατά την οποία η συγκέντρωση του ατόμου κατευθύνεται – σε μια ιδέα ίσως, ή μια φωνή, ή σε μια εσωτερική εμπειρία, αλλά πάντα σε κάτι. Υπάρχει μια επιβράδυνση των λειτουργιών του σώματος (π.χ. αναπνοή, καρδιακός ρυθμός) και τυπικά το σώμα του ατόμου χαλαρώνει. Τέτοιου είδους σωματικές αντιδράσεις είναι απόλυτα υγιείς και μειώνουν αποτελεσματικά το άγχος και την δυσφορία.

Ύπνωση συνεπάγεται αναγκαστικά την εστίαση της προσοχής, η οποία μπορεί να είναι είτε προς τα έσω ή προς τα έξω κατευθυνόμενη. Η υπνωτική εμπειρία ελέγχεται πλήρως από τον πελάτη, ο οποίος μπορεί να κινήσει ή να τερματίσει τη συνεδρία ύπνωσης κάθε φορά που αυτός ή αυτή επιλέγει. Είναι κυριολεκτικά αδύνατο να “κολλήσει” κάποιος σε μια κατάσταση συγκέντρωσης. Ως παράλληλο παράδειγμα της απορρόφησης, μπορείτε να φανταστείτε κάποιον να “κολλάει” διαβάζοντας ένα βιβλίο;

Η ύπνωση δεν είναι ύπνος! Από τον ουδέτερο παρατηρητή, κάποιος που είναι σε ύπνωση μπορεί φυσικά μοιάζει σα να κοιμάται, επιδεικνύοντας ελάχιστη δραστηριότητα, μυϊκή χαλάρωση, επιβραδυμένη αναπνοή, κτλ. Ωστόσο, από διανοητική άποψη, αντικειμενικά μετρήσιμη σε πολλούς τρόπους, ο πελάτης είναι χαλαρός, σε πλήρη συνείδηση και εγρήγορση. Εξάλλου, δεν χρειάζεται να είναι κάποιος χαλαρωμένος για να μπει σε κατάσταση ύπνωσης. Ακόμη και σε κατάσταση βαθιάς ύπνωσης υπάρχει πάντα μία πλευρά του εαυτού που είναι πάντα σε εγρήγορση σχετικά με το τι συμβαίνει την κάθε στιγμή, έτοιμη να παρέμβει και να επαναφέρει το άτομο σε πλήρη εγρήγορση αν νιώσει οποιαδήποτε μορφή απειλής.